Uitgenodigd voor een tweedaags staatsbezoek door Zijne Majesteit Koning Willem Alexander, hebben we vorige week de president van de Franse Republiek – de heer Emmanuel Macron – mogen ontvangen. Hij werd daarbij vergezeld door zijn vrouw Brigitte, enkele ministers en gekozen functionarissen. Een historisch bezoek, want vergeet niet: het laatste bezoek van een Franse president aan Nederland was dat van Jacques Chirac, 23 jaar geleden.
Europese betrekkingen
Met het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU in 2016 verloor Nederland een traditionele bondgenoot op het Europese toneel. Ook Frankrijk is getroffen door deze Brexit, met name op het gebied van visrechten. Dit heeft er toe geleid dat deze twee landen hun samenwerking op veel gebieden hebben gediversifieerd. Actuele dreigingen vanuit de internationale context hebben het tempo versneld.
Hoewel de Franse relatie met Duitsland (« le couple Franco-Allemand ») de afgelopen decennia de focus had, zag Frankrijk zich vanwege de afscheiding van het Verenigd Koninkrijk en de opkomst van euroscepsis binnen de Europese Unie gedwongen de recente banden te versterken met andere Europese landen. Zo heeft Frankrijk de laatste tijd niet alleen toenadering gezocht in Den Haag, maar ook in Rome en Madrid.
Een bezoek met veel uitdagingen
1. Geopolitieke uitdagingen: veiligheid en defensie
Sinds 24 februari 2022 en de invasie van Russische troepen op Oekraïens grondgebied woedt er ondanks alle internationale regels een bloedige oorlog aan de poorten van Europa. De oorlog in Oekraïne bedreigt de stabiliteit van Europa en de rest van de wereld. Het draait allemaal om vrede – maar vergeet niet dat Frankrijk en Nederland munitie, wapens, en uitrusting zoals helmen, kogelvrije vesten en medische benodigdheden hebben gestuurd. Beide landen hebben ook antitank- en luchtafweerraketten geleverd. Frankrijk schonk met name MILAN-antitankraketten, evenals CAESAR-artilleriekanonnen en AMX-10 gepantserde voertuigen op wielen. Nederland gaf hen enkele FIM-92 Stinger Luchtdoelraketten en radars. Onlangs kondigde Nederland aan samen met Denemarken van 14 gevechtstanks Leopard 2 te sturen. De Europese Unie maakt zich grote zorgen over de oorlog in Oekraïne. Het sturen van uitrusting naar Oekraïne en/of nieuwe sancties tegen Rusland is dan ook waarschijnlijk het onderwerp van dat door de twee staatshoofden is besproken.
Bovendien hebben de Franse en Nederlandse leiders waarschijnlijk van deze ontmoeting gebruik gemaakt om hun samenwerking in Roemenië (Aigle) te bespreken. Frankrijk, dat een sterke en historische band heeft met Roemenië, is verantwoordelijk voor een NAVO-missie om het Roemeense leger op te leiden en te ondersteunen. Op het terrein zijn ook zo’n 700 Nederlandse en Luxemburgse medewerkers aanwezig.
Voordat hij in Nederland kwam, had Emmanuel Macron tijdens zijn bezoek aan China verklaard dat hij een minder Amerikaans-volgend Europa wilde en zich niet wilde mengen in de spanningen rond de Chinese Zee. Deze uitspraken zijn natuurlijk bekritiseerd in de Verenigde Staten maar ook in Europa – en vooral in Duitsland. Dit bezoek zal E. Macron en de heer Rutte zeker in staat hebben gesteld om uitleg te geven en zich te coördineren over dit netelige onderwerp, maar ook over de toekomst van de relatie van de Europese Unie met China – een partner die erkend moet worden als een leider; terwijl je waakzaam blijft.
2. Technologie en commercie
Natuurlijk werd ook de economische samenwerking niet vergeten tijdens het bezoek van Emmanuel Macron en zeven van zijn ministers twee weken geleden. Op woensdag is het ‘pact voor innovatie’ ondertekend tussen Parijs en Den Haag ter bevordering van de samenwerking op het gebied van halfgeleiders, kwantumfysica en energie. Het bedrijf STMicroelectronics en het Nederlandse bedrijf ASLM, beide baanbrekende bedrijven op het gebied van halfgeleiders die al veel gezamenlijke projecten hebben, verstevigen zo hun vooruitstrevende posities op het gebied van nieuwe technologieën.
Er is nog meer op het gebied van groene energie: afgelopen oktober kwamen Franse en Nederlandse autobedrijven bijeen met als doel een samenwerkingsovereenkomst te ondertekenen op het gebied van elektrische mobiliteit. Volgens het Élysée zijn Frankrijk en Nederland op het gebied van economische soevereiniteit naar elkaar toegegroeid, vooral sinds de oorlog in Oekraïne. En dit sluit aan bij de mening van Emmanuel Macron: hij wil namelijk dat de Europese Unie een meer onafhankelijke rol (« le troisième pôle ») aanneemt tussen China en de VS op het wereldtoneel. En dus: minder afhankelijkheid van de Verenigde Staten.
3. Culturele vraagstukken
Ook cultuur en onderwijs kregen een prominente plaats tijdens het staatsbezoek. De Franse president maakte van dit bezoek gebruik om naar het Rijksmuseum te gaan waar hij de schilderijen van Rembrandt kon vinden die Frankrijk en Nederland in 2015 samen hadden verworven. Er zijn samenwerkingen tot stand gekomen tussen Nederlandse en Franse culturele instellingen en musea zoals het Centre Georges Pompidou en het Stedelijk museum. Frankrijk en Nederland hebben de afgelopen jaren actief samengewerkt op cultureel vlak. Ze beloofden hun uitwisselingen te versterken, met name met het Erasmus-programma.
Voor zijn vertrek groette en bedankte de Franse president de zeer actieve Franse gemeenschap hier in Nederland, bestaande uit bedrijven, werknemers, ondernemers, verenigingen, kunstenaars, studenten en nog veel meer.
Ter conclusie
Bij deze ontmoeting om toenadering te vinden bij Nederland stond dus veel op het spel, want zoals bekend is het 23 jaar geleden dat een Franse president officieel op bezoek kwam in Nederland. Er is bovendien een zeer grote Franse gemeenschap in de Nederland met veel verenigingen, bedrijven en innovatieve startups.
Ik dank Romain Audebaud, oprichter van Le Réseau.nl, voor zijn hulp en medewerking bij het schrijven van dit artikel.
A bientôt,
Victor Ostwinkel
Bronnen:
Nederlandse materiële steun voor Oekraïne
Franse materiële steun voor Oekraïne
Le Monde artikel franse steun voor Oekraïne
La Tribune artikel samenwerking Franse-Nederlandse autobedrijven elektrische mobiliteit
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.