De Franse taal: zeker nog niet passé!

Gisteren was ik samen met Myron bij een lezing in Spui25 in Amsterdam. Thema: De Franse Taal, in het kader van de dag van de Franse taal een goed onderwerp voor een interessante lezing. Zeker omdat deze taal de laatste jaren in Nederland steeds minder populair schijnt te worden. De vier sprekers, Margot Dijkgraaf (Intendant literatuur en debat bij de Nederlandse Ambassade in Parijs), Sophie van Leeuwen (documentairemaakster en journalist voor diverse Franstalige radio- en televisieprogramma’s), Alicia Montoya (oprichter van kenniscentrum Frankrijk-Nederland en docent aan de Radboud Universiteit) en Yvonne America (Paris by Bike) gaven vanuit hun perspectief antwoord op de vraag: Franse taal: Cool of passé?

Nederlanders spreken steeds minder vaak Frans. Al in het middelbaar onderwijs wordt de taal minder gekozen, en ook de Franstalige vervolgopleidingen schijnen uit de mode te raken. Maar waarom gaat het niet zo goed met de Franse taal in Nederland? De Franse taal staat voor velen toch nog steeds bekend als de taal van de liefde; de croissants en de leuke anekdotes van de zomervakantie? Kennelijk toch niet. De Franse taal schijnt een nog al stoffig imago te hebben: moeilijk ,veel grammatica en vooral ook saai. Bovendien zijn de Nederlanders vooral op het Engels gericht. Dat wordt toch vooral gezien als de taal van de toekomst, de taal die de hele wereld spreekt en waar je overal mee komt, dus waarom zouden wij nog Frans moeten leren? Laat die Fransen maar beter Engels leren!

Hoewel dat natuurlijk ook een interessante mogelijkheid is  om de Frans-Nederlandse verbondenheid te bevorderen, is dat zeker niet het enige middel. Fransen zijn nou eenmaal dol op het Frans en wat Frans is, dat moet ook vooral Frans blijven. Het is daarom voor de Nederlander die wél op zoek is naar een zakelijke relatie met Frankrijk, of die gewoon in Frankrijk wil werken dan ook nog steeds heel belangrijk om goed (bijna perfect) Frans te kunnen; afhankelijk van de functie natuurlijk. Maar dat is eigenlijk ook heel logisch, want wij als Nederlanders werken in onze bedrijven ook het liefst met personeel dat op zijn minst een behoorlijk woordje Nederlands spreekt. Zeker als het gaat om functies waarin klantcontact en communicatie heel centraal staan.

Daarnaast is het heel belangrijk dat we leren in te zien dat de Franse taal écht niet alleen maar in Frankrijk gesproken wordt. “francophonie” is een wereldwijd begrip en de Franse taal is geografisch gezien nog steeds een taal die wereldwijd nog het meest gesproken wordt. Zo zijn er bij de organisatie Francophonie maar liefst 54 landen aangesloten, en nog eens 23 “observateurs”. Allemaal landen die of de Franse taal als hoofdtaal hebben, of waarin in een groot deel van de bevolking de taal als tweede of derde taal goed spreekt.

Kortom: er is wereldwijd meer Franse taal en cultuur dan in Frankrijk alleen. Daar zit dan ook de toekomst van deze taal en misschien wel van de hele wereld. Hoewel wij Afrika nog steeds zien als een arm, onderontwikkeld continent, maken de mensen hier een enorme ontwikkelingen door. Landen hier kennen een economische groei waar we in Europa alleen maar van kunnen dromen. Natuurlijk zijn ze op sommige gebieden nog lang niet zo ver ontwikkeld als wij zijn, maar ze komen wel steeds dichter in de buurt en omdat veel moderne technologie voor hen al voor handen is, gaat die ontwikkeling veel sneller dan dat wij ons destijds hebben ontwikkeld. Kortom: een hele interessante ontwikkeling voor mensen met een ondernemende toekomstvisie. En: goed voor het Frans, want zoals je op bovenstaande kaart kunt zien: een groot deel van (West)-Afrika is “francophone” en heeft dus Frans als hoofdtaal.

Moeten we daarom met zijn alleen weer massaal in de schoolbanken om Frans te leren? Het liefst wel natuurlijk, maar de Nederlanders zullen binnen hun onderwijskringen ook moeten vernieuwen en zich goed moeten afvragen of de taal wel aan iedereen die middelbaar onderwijs volgt gegeven moet worden. En daarnaast: hoe maken we de Franse taal weer een taal voor de jongeren? De film Amélie is misschien mooi, maar wel al wat ouderwets, zitten de kinderen daar nog wel op te wachten? De moderne Fransen kijken toch ook veel liever Les Intouchables en luisteren naar Stromae en Maître Gims? Natuurlijk blijven de klassiekers een belangrijk onderdeel van de Franse cultuur en moeten we daar niet zomaar overheen stappen. Maar misschien is dat stukje van de Franse taal weggelegd voor de echte liefhebbers, de specialisten? Dan kunnen we voor al die andere mensen van Frans een leuke, praktische taal maken waarmee ze straks over de hele wereld kunnen communiceren.